Aromatase is een enzym in ons lichaam dat bij chronische stress veel actiever is dan nodig is. De stress kan zowel fysiek, chemisch als emotioneel van aard zijn. Ook bij veroudering wordt de activiteit van aromatase steeds groter.
Verhoogde activiteit van aromatase wordt veelal geassocieerd met lagere niveaus van het hormoon progesteron bij vrouwen en van testosteron bij mannen. Het enzym zorgt namelijk voor een verhoogde omzetting van androgene (mannelijke) hormonen in vrouwelijke, en bij vrouwen zorgt het voor omzetting van progesteron in oestrogenen. Het proces van deze omzetting wordt aromatisering genoemd.
Dit proces is een van de voornaamste redenen waarom veel mensen met een buikje en vet om hun middel, het niet voor elkaar krijgen om verder af te vallen. De aromatisering vindt namelijk voor een groot deel plaats in vetweefsel. Er is dus in feite sprake van een negatieve spiraal die moeilijk te doorbreken is. Met de onderstaande tips kun je echter het proces afremmen.
Wat is het enzym aromatase?
Aromatase is een enzym dat voornamelijk wordt aangemaakt in de oestrogeen producerende cellen van de bijnieren, de eierstokken, de placenta, de testikels, de hersenen en in vetweefsel. Wanneer er sprake is van hogere niveaus van aromatase in het lichaam, dan worden testosteron en progesteron omgezet in oestrogeen.
Verhoogde activiteit van aromatase en oestrogeendominantie zijn enkele van de meest voorkomende factoren die worden geassocieerd met borst-, baarmoeder- en eierstokkanker bij vrouwen, en prostaat-, darm- en borstkanker bij mannen.1
Andere symptomen bij oestrogeendominantie zijn PMS symptomen, vleesbomen, endometriose, verminderd libido, vermoeidheid, fibrocystische borsten, hoofdpijn, onvruchtbaarheid en gewichtstoename.2,3
Hoe ontstaan aromatasegeralateerde klachten?
Een te hoge activiteit van het aromatase enzym leidt tot een toestand waarbij sprake is van oestrogeendominantie. En deze dominantie van het vrouwelijke hormoon vormt een belangrijke factor bij veel gezondheidsklachten.
Om het proces van de aromatisering te vertragen of te keren, kunnen aanpassingen van leefstijl en voeding een waardevolle manier zijn. Hoe je hierop invloed kan uitoefenen, begrijp je beter als je de werking van de verschillende betrokken hormonen kent.
Oestrogeen is een katabool hormoon en breekt spiermassa af. Hiermee leidt een dominantie van dit hormoon dus tot afbraak van spiermassa en tot een toename van lichaamsvet en aromatase. Het hormoon testosteron en in geringe mate progesteron, zijn anabole hormonen. Deze hormonen zorgen voor de opbouw van spiermassa.
Wanneer oestrogeen dominant wordt ten opzichte van progesteron en testosteron, kunnen gezondheidsklachten onstaan. Mannen gaan meer vet vastzetten op de heupen, er kan (in lichte mate) borstvorming ontstaan en mannen kunnen emotioneler reageren. De spiermassa neemt af en zelfs met intensieve krachttraining verllopt de spieropbouw moeizaam.
Vrouwen kunnen flinke mentruatieklachten krijgen, omdat de oestrogeen – wat toch al dominant is ten opzichte van progesteron en testosteron – nog prominenter aanwezig is. Klachten die bij vrouwen kunnen onstaan zijn:
- Onregelmatige menstruatie of hevige bloedingen
- Endometriose
- Onvruchtbaarheid
- Gewichtstoename, vooral rond de heupen en dijen
- Stemmingswisselingen en prikkelbaarheid
- Depressie en angst
- Vermoeidheid en gebrek aan energie
- Slapeloosheid
- Hoofdpijn
- Wazig denken
- Opvliegers
- Vaginale droogheid
Geen van de bovenstaande symptomen is een aanwijzing op verhoogde activiteit van het aromatase enzym. Meerdere symptomen die gelijktijdig aanwezig zijn, kunnen aanleiding zijn om contact op te nemen met een arts om te kijken of er sprake is van verhoogde activiteit van het enzym.
Voeding en aromatase
Er zijn diverse voedingsmiddelen en kruiden die van invloed zijn op de aromataseactiviteit, zoals soja, lijnzaad en bepaalde fyto-oestrogenen in fruit, groenten en volle granen.
Look-familie: De look-familie omvat voeding, zoals knoflook, ui lente-uitjes, bieslook en prei. Deze voedingsmiddelen zijn allemaal rijk aan zwavel bevattende aminozuren. Bovendien zijn ze rijk aan de antioxidant quercitine, dat een grote invloed heeft op de vermindering van de oestrogeenproductie.4
Kruisbloemige groenten: we spreken hier over broccoli, bloemkool, spruitjes en andere koolsoorten. Deze groenten bevatten krachtige voedingsstoffen die de omzetting in oestrogeen afremmen. Deze voedingsstoffen zijn onder andere diindolylmethane, sulfuraphane en fenylisothiocyanaat.
Chlorofyl: Chlorofyl is het pigment dat planten hun groene kleur geeft. Hoe donkerder groen de bladeren van een plant zijn, hoe meer chlorofyl ze bevatten. Chlorofyl is wellicht een van de sterkst ontgiftende stoffen op aarde en om die reden is het ook een waardevolle stof die zich in het lichaam bindt aan oestrogenen om deze via de natuurlijke weg af te voeren.
Gezonde vetzuren: Deze voedingsmiddelen zijn verzadigde vetzuren, maar ook aan omega-3 vetzuren. Denk aan plantaardige vetten zoals kokosolie, extra vergine olijfolie en avocado’s. Ook rauwe noten en zaden bevatten plantensterolen die de vorming van oestrogeen afremmen. Wilde zalm bevat ook gezonde vetzuren. Rundvlees en wild zijn ook uitstekende bronnen van gezonde vetten en geweldig voor een gezonde hormoonfunctie, aangezien de cholesterol die ze bevatten de bouwstof is voor de vorming van testosteron.
Kruiden die rijk zijn aan flavonoïden: Dit is een groep plantenstoffen die wellicht de krachtigste manier zijn om de de werking van aromatase te onderdrukken. De meest krachtige flavonoiden zijn chrysine in passiebloem en apignine dat je vindt in kamille. Door specifiek deze kruidenthee te drinken, heb je een krachtig middel om aromatase te verminderen. Ze hebben een krachtige anti-oestrogene werking.
Bekijk alle artikelen over hormonen
