Het stresshormoon cortisol is in wezen een ‘bipolair’ hormoon. Enerzijds is het onze lichaamseigen, natuurlijke ontstekingsremmer, anderzijds kan cortisol ook een zeer destructieve werking hebben op onze gezondheid. Om die reden is het vrij lastig een goede balans te vinden waarbij cortisol wél de goede ontstekingsremmende functie vervult, maar ook de destructieve werking zoveel mogelijk beperkt.
De werking van cortisol in het lichaam is essentieel in dit verhaal om te kunnen doorgronden wat de ideale balans is. Veel mensen zien cortisol als een slecht hormoon dat zorgt voor een vervelend en gejaagd gevoel, vetopslag, spierafbraak en een verhoogde ontstekingsgevoeligheid in het lichaam.
In feite is cortisol een hormoon dat nodig is voor onze overlevingsstrategieën, een optimale gezondheid en ook vetverlies, hoewel dat nog zo controversieel mag klinken. Cortisol heeft met name bij chronische stress, in wat voor vorm dan ook, of wanneer het wordt onderdrukt, een destructieve werking op ons lichaam.
Langdurige stress en cortisol
Hoge niveaus van cortisol en langdurig blootstaan aan stress hebben een destructieve werking op ons lichaam. Hersencellen sterven af en het immuunsysteem wordt zwakker. Ook vitale organen gaan minder goed functioneren en spiermassa breekt af. De huid wordt dunner, wat resulteert in beter zichtbare bloedvaten. Binnen het werkveld van de anti-aging staat cortisol ook wel bekend als het ‘hormoon van de dood’, aangezien het wordt geassocieerd met ouderdom en ziekte.
Stresshormoon en de huid
Wanneer men slachtoffer is van chronische stress gaan de bijnieren op een gegeven moment minder cortisol aanmaken; ze zijn als het ware uitgeput. Dit betekent dat de functie als natuurlijke ontstekingsremmer ook afneemt, waardoor ontstekingen niet meer effectief bestreden kunnen worden door het lichaam zelf. Vaak resulteert dit in chronische ontstekingen, verspreid door het lichaam. Dit kunnen grotere ontstekingen zijn, maar ook minuscule micro-ontstekinkjes.
Deze verhoogde ontstekingsgevoeligheid speelt ook een belangrijke rol in de darmgezondheid. Wanneer de darm voortdurend ontstoken is, zal deze verminderd functioneren en zijn werk niet meer doen zoals voorheen en vaak resulteert dit in huidklachten.
Vooral bij mensen met huidproblemen is de huid een goede indicator van stressniveaus. Vaak zie je dat mensen, vooral met rosacea, sterke oplevingen van de klachten krijgen door stress. Ook klachten zoals eczeem en acne kunnen flink opleven bij verhoogde stressniveaus.
Hoe verlaag je cortisol?
Om de niveaus van cortisol te verlagen dient men de volgende zaken in acht te nemen:
- Reduceer stress. Deze kan voortkomen uit zowel psychische beleving van druk, als uit stress veroorzaakt door verkeerde voeding sport of leefstijl.
- Zorg voor voldoende slaap, zeker 7 tot 8 uur ononderbroken slaap elke nacht.
- Vermijd een chronisch stressvolle omgeving.
- Vermijd koffie. Koffie bevat een aantal organische zuren die de bloedsuiker en cortisol niveaus verhogen en dan wordt de werking van cafeïne nog buiten beschouwing gelaten.
- Zorg dat er een goede balans is tussen inspanning en ontspanning.
- Doe ontspanningsoefeningen in de vorm van yoga, wandeltherapie of meditatie.
Ook bepaalde voeding helpt om stress te verminderen:
- Kruidenthee met citroenmelisse, passiebloem, valeriaan, kamille of Ashwaganda. Mijn persoonlijke favoriet is de thee Yogi Bedtime Tea.
- Magnesium is een mineraal dat de ontspanning van lichaam en geest bevordert. Aangezien de meeste mensen een tekort aan magnesium hebben, is het aannemelijk dat als je stress ervaart, dat je een magnesiumtekort hebt.
- Neem regelmatig een bad met Epsomzout. Dit ontspant enorm en zorgt voor transdermale opname van magnesium.
- Een Rhodiola Rosea-supplement
- Rauwe cacaopoeder (bevat veel magnesium en andere waardevolle mineralen)
Voor een goede gezondheid is chronische stress desastreus. Het verouderingsproces verloopt versneld en ziekteverschijnselen steken vaker de kop op. Uiteraard geldt voor elk persoon een ander protocol als het aankomt op stressreductie. De een is zeer stressgevoelig, terwijl de ander zeer luchtig met stress kan omgaan. Belangrijk is vooral om naar je lichaam te luisteren.
Wanneer je een verstoord slaapritme hebt, is dat een indicatie dat er wellicht sprake kan zijn van verhoogde cortisol niveaus. Vaak worden mensen met chronische stress vermoeid wakker en gaan stuiterend naar bed ’s avonds.
Aangezien melatonine (de slaapmaker) de tegenhanger is van cortisol (de wakkermaker) kan Sint Janskruid oplossing bieden voor een betere nachtrust. Door overdag voldoende daglicht in de ogen te krijgen, maakt de hypofyse ’s avonds meer melatonine aan, met een betere nachtrust tot gevolg.
Mooi als je zo bekijkt hoe prachtig ons lichaam werkt. Dat je met meer slaap huidklachten kunt verminderen. En met rauwe cacao klachten als eczeem, dat vaak stressgerelateerd is, kunt reduceren. Reduceer cortisol, word rustiger en verminder je huidklachten.
Bekijk alle artikelen over hormonen
