Zeker als je je ook maar een beetje bezighoudt met je gezondheid, weet je dat zalm met zijn waardevolle vetzuren een goede aanvulling is op je eetpatroon. Voor veel mensen is zalm echter een prijzige vissoort, waardoor ze hun vis bij voorkeur in de supermarkt kopen. Zij kopen dan het liefst gekweekte zalm, die altijd aanzienlijk goedkoper is dan bijvoorbeeld een stuk rode wilde zalm.
Je kunt de gekweekte zalm in de supermarkt al goed onderscheiden door de structuur. Kweekzalm is papperig van structuur, waaraan je kunt zien dat de vis niet erg veel bewegingsruimte heeft gehad om spieren te ontwikkelen. Daarnaast is het nog maar de vraag wat hij te eten heeft gehad tijdens zijn tijd in de kwekerij.
Kurt Oddekalv over gekweekte zalm
Een van de experts op dit gebied heet Kurt Oddekalv, een gerespecteerde Noorse milieuactivist die beweert dat de zalmkweek een regelrechte ramp is, niet alleen voor de gezondheid, maar ook voor het milieu.
Volgens Kurt zijn de meeste zalmkwekerijen een regelrechte aanslag op het milieu. Er wordt volgens hem veelvuldig gebruik gemaakt van antibiotica, chemische stoffen en kleurstoffen om de zalm toch nog enigszins te kleuren. Aangezien deze kwekerijen vaak ook in open water liggen, kun je op je vingers natellen wat de impact is op de omgeving.
Dan de gezondheid…je zult begrijpen dat de bovengenoemde stoffen niet bepaald een bijdrage leveren aan onze gezondheid. Het is eerder een chemische cocktail geworden. Vroeger was een stuk zalm inderdaad gezonde voeding, die zeker in een gezonde levensstijl paste. Maar door de stijgende vraag is het commercieel gezien interessanter om op grote schaal zalm te kweken en dat gaat gepaard met omstreden praktijken.
Het Voedingscentrum adviseert regelmatig vis te eten, zoals zalm. Wat ze erbij vergeten te vermelden is dat je er beter ook direct een detoxkuurtje bij kunt aanschaffen.
Gekweekte zalm en wilde zalm – omega 3 en omega 6 vetzuren
Uit een wereldwijd assessment van gekweekte zalm in 2004, kwam naar voren dat er 13 organische verontreinigende stoffen werden aangetroffen in kweekzalm.1 Bovendien heeft gekweekte zalm ook een heel ander voedingsprofiel dan wilde zalm. In plaats van een geweldige bron van omega-3 vetten, bevat gekweekte zalm veel meer omega-6 dan omega-3 vetzuren, die juist zeer ontstekingsbevorderend zijn in die verhouding.
Het scheefgetrokken verhouding in gekweekte zalm is het gevolg van vette voer dat de zalm krijgt. En juist die verhouding van omega 3-6 maakt dat kweekzalm juist ONgezond is in plaats van GEzond.
Een gezonde verhouding tussen omega 3 en omega 6 vetzuren is 1:1 tot 1:2. In ons westerse dieet zijn die verhoudingen al compleet verstoord door het fabrieksvoedsel dat vaak wordt gegeten, soms wel 1:30! De gekweekte zalm doet daar nog een fors schepje bovenop!
Een halve filet wilde Atlantische zalm (198 gram) bevat gemiddeld ongeveer 3,996 milligram omega-3 en 341 mg omega-6 vetzuren.2 Een zelfde hoeveelheid gekweekte zalm bevat maar liefst 4961 mg omega 3, maar 1944 mg omega 6 vetzuren, ofwel, 5,5 keer zoveel als wilde zalm!3
Wat krijgt gekweekte zalm te eten?
Gekweekte zalm krijgt voeding in de vorm van gedroogde korrels die zijn samengesteld uit soja, graan, kippenpoeder, pigmenten, restproducten van de visindustrie, vitamines en mineralen. Naast deze ingrediënten bevatten veel voermixen dioxines, PCB’s, gechloreerde pesticides en medicatie en chemicaliën.
Volgens dr. Mercola bevat veel zalmvoer dat in de kwekerijen wordt gebruikt, ook de antioxidant ethoxyquin, een stof die vanaf 2020 zelfs verboden wordt door de EU! Deze stof werd in de jaren 50 ontwikkeld door het geliefde bedrijf Monsanto. De zalmkwekerijen hebben jarenlang heel handig de wetgeving kunnen omzeilen, aangezien de wetgeving wel werd nageleefd bij groenten, fruit en vlees, maar voor de visindustrie gold deze blijkbaar niet…
Noorse kweekzalm staat vooral als uiterst dubieus te boek. In de documentaire Fillet-Oh-Fish wordt een Noorse visvoerfabriek bezocht die voer maakt voor zalmkwekerijen. Een van de ingrediënten die hierin wordt verwerkt is paling, vanwege het hoge vetgehalte, maar ook andere vissen uit de Baltische Zee. En daar begint de ellende, want de Baltische Zee is ernstig vervuild met dioxine en andere giftige stoffen, waardoor het zalmvoer ook zwaar vervuild is. En dat krijg jij vervolgens op je bordje!
Structuur van de zalm: pap vs. taai
De vleesstructuur van de vis is bij kweekzalm compleet anders dan van wilde zalm. Wilde zalm heeft keihard tegen de stroming in moeten zwemmen en heeft in een natuurlijke omgeving moeten knokken voor zijn eigen voedsel, waardoor deze stevig vlees heeft ontwikkeld.
Gekweekte zalm daarentegen heeft zich in een zalmfarm volgevreten, heeft nauwelijks kunnen zwemmen en heeft alleen hoeven happen naar het voer dat hem voor de neus werd gestrooid. Het vlees is papperig, heeft nauwelijks structuur en valt zo uit elkaar. Je kan het vergelijken met de structuur van een extreem dik persoon: nauwelijks spiermassa en heel veel vet.
Is gekweekte zalm ongezond?
Gekweekte zalm heeft meer kans op vervuiling, parasieten en ziekten. Het dicht opeengepakte karakter van een viskwekerij kan veel narigheid veroorzaken. Hoe meer zalm opeengepakt zit, hoe meer uitwerpselen en niet opgegeten voedsel zich ophopen, waardoor parasieten en ziekten zich razendsnel kunnen verspreiden. Dit wordt nog verergerd door het feit dat er in de meeste kwekerijen nauwelijks stroming plaatsvindt. Wanneer er ziekte uitbreekt, voegen kwekers mogelijk meer antibiotica toe in de voermix worden gebracht en daarmee vergroten ze het risico dat antibiotica-resistente organismen ontstaan.
De grote vraag is natuurlijk of je een, dit principe ethisch ondersteunt, en anderzijds of je een dergelijke mix van ‘voedsel’ je wel zo lekker smaakt als je weet hoe je visje is gekweekt.
Vraag bepaalt aanbod
Waar ligt het probleem dan? Je zou zeggen dat de toezichthouders nauwer zouden moeten toezien op de samenstelling van het voer van de gekweekte zalm. Dat klopt inderdaad, maar het kan veel eenvoudiger.
De groeiende vraag naar zalm heeft gezorgd voor schaalvergroting in de productie. Bovendien is de consument niet bereid om meer te betalen voor een stukje zalm. Het is in feite precies hetzelfde als bij plofkip en speklapjes: het moet zo goedkoop mogelijk en dat heeft tot gevolg dat deze complete kolder maar voortduurt.
Wanneer mensen bereid zouden zijn iets meer te betalen, zou de markt voor gekweekte zalm al snel instorten en zou de markt voor kwalitatieve zalm groeien. De kweekmethodes zouden met de vraag meegroeien en duurzamer van aard worden, zodat de kwaliteit omhoog gaat.
Persoonlijk vind ik het onvoorstelbaar dat mensen zo weinig bereid zijn te betalen voor hun voedsel. Wat verwacht je? Dat je voor een prikkie levenslang gezond kunt blijven?
Welke zalm of vette vis dan wel?
Tuurlijk! Als je een probleem benoemt, moet je ook met een goed alternatief komen! Gekweekte zalm is duidelijk geen beste keuze, tenzij je alleen aan je eigen portemonnee denkt.
Helaas is veel wilde vis ook vervuild met microplastics, dioxines en alles wat er in onze oceanen rond drijft. Als je vette vis wilt eten, kies dat het liefst voor de minst slechte opties. Een daarvan is wilde Sockeye zalm uit Alaska. Ook andere zalmsoorten uit Alaska zijn in de regel beter van kwaliteit in verband met de afgelegen ligging van zwaar vervuilende fabrieken.
Ook kun je kiezen voor Noord-Atlantische zalm, maar verzeker jezelf er wel van dat het om wilde zalm gaat. Natuurlijk betaal je voor deze wilde zalm aanzienlijk meer, maar het is maar wat je gezondheid je waard is!
Omega 3 supplementen
Omdat steeds meer mensen weerstand krijgen tegen het eten van vis vanwege de verknipte kweekmethodes, stappen velen over op omega 3 supplementen. Een argument dat je dan vaak hoort is dat deze net zo goed vervuild zijn als de vis zelf. Nee, dit is niet altijd waar, want er zijn zeker merken die kwaliteit hoog in het vaandel hebben en de olie zorgvuldig zuiveren.
Een andere optie is om omega 3 supplement te kiezen uit een plantaardige bron, uit algen. Er is niets zuiverder en kwalitatiever dan deze vorm van omega 3 olie. Aangezien deze vorm vrij prijzig is kan je ook kiezen voor een omega 3 supplement van kabeljauwleverolie.
