Magnesiumstearaat, ook wel bekend als E572, is een additief dat veelvuldig wordt gebruikt in voedingssupplementen en medicijnen, maar ook steeds vaker wordt toegepast in snoepgoed, waar het dient als glansmiddel. In tegenstelling tot wat veel mensen denken, is E572 een magnesiumverbinding die de gezondheid niet ondersteunt.
Wat is magnesiumstearaat?
Magnesiumstearaat is een antiklontermiddel en wordt ook wel een ‘flow agent’ genoemd. Het is voor de farmaceutische industrie een zeer bruikbaar ingrediënt om te voorkomen dat de ingrediënten van capsules blijven kleven aan de mallen van volautomatische capsuleermachines. Het productieproces verloopt hiermee aanzienlijk sneller en is aanzienlijk goedkoper dan wanneer er wordt gewerkt met semi-automatische machines.
Een nadeel van het gebruik van magnesiumstearaat is dat het de oplosbaarheid van de capsules aanzienlijk verlaagt en daardoor het de biologische opneembaarheid van de werkzame stoffen vermindert.1 De magnesiumstearaat legt als het ware een coatinglaag om de werkzame stoffen, waardoor het lichaam verminderd in staat is deze op te nemen dan in de mate waarin het bedoeld is. In deze video wordt haarfijn uitgelegd wat magnesiumstearaat exact doet.
Het moge dus duidelijk zijn dat magnesiumstearaat niet wordt gebruikt in het belang van de consument, maar om het productieproces en de productiekosten te optimaliseren. Ofwel, winst.
Waarom dit artikel? Wees alert als je voedingssupplementen gebruikt. Kies bij voorkeur voor hoge kwaliteit supplementen, waarbij gebruik is gemaakt van semiautomatische capsuleermachines. Deze maken het productieproces aanzienlijk complexer en duurder, maar je krijgt er wel supplementen voor terug waarvan de biologische beschikbaarheid van de werkzame stoffen aanzienlijk beter is.
Kritiek op magnesiumstearaat
Een ander punt van kritiek is dat magnesiumstearaat de opname van voedingsstoffen zou kunnen afremmen. Bij een in vitro studie die werd uitgevoerd in 2007, bleek dat tabletten met magnesiumstearaat langzamer oplosten dan tabletten zonder magnesiumstearaat wanneer deze werden geplaatst in kunstmatig maagsap. De onderzoekers concludeerden wel dat er in vivo studies nodig zijn om te bepalen of deze bevindingen ook in het menselijk lichaam plaatsvinden.
Ook zijn er zorgen dat magnesium stearaat in het lichaam mogelijk de absorptie van voedingsstoffen negatief beïnvloedt, door een schadelijke film in de darmen te vormen en daarmee ook mogelijk het immuunsysteem onderdrukt. Hoewel hiernaar geen enkel wetenschappelijk onderzoek is gedaan en hier dus geen bewijs voor is, is het wel een mogelijke theorie.
Potentieel schadelijke effecten van magnesiumstearaat
Magnesiumstearaat wordt gevormd door toevoeging van een magnesium-ion aan stearinezuur. Onderzoek in 1990 toonde echter al aan dat stearinezuur de T-cellen – de natuurlijke killer cellen die een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem system zijn, onderdrukt.2 Volgens deze studie kan stearinezuur bij langdurig gebruik uiteindelijk de celfunctie vernietigen.
Verontreiniging door contaminatie
Het stearaat dat wordt gebruikt om magnesiumstearaat te produceren is gewoonlijk afkomstig van gehydrogeneerde oliën, zoals katoenzaadolie. Dit gewas wordt vaak genetisch gemanipuleerd, maar zelfs als dat niet het geval is, bevat katoenzaadolie vaak enorm hoge residuen van bestrijdingsmiddelen.
Ook andere verontreinigingen kunnen voorkomen door contaminatie tijdens het fabricageproces van magnesiumstearaat. Volgens een rapport uit december 2011 door de World Health Organization (WHO)3, kan magnesiumstearaat diverse schadelijke stoffen bevatten, waaronder:
Calciumhydroxide: is een bijtend middel en kan huid-, en maagklachten veroorzaken.4
Bisfenol-A (BPA): een synthetische en krachtige hormoonverstorende stof.
Waarom wordt het gebruik van magnesiumstearaat niet afgeschaft?
Aangezien er jaarlijks wereldwijd zo’n 18 miljard euro aan supplementen wordt uitgegeven, en de prognose voor 2021 zelfs 54 miljard euro is,5 is het aannemelijk dat de afschaffing nog even op zich laat wachten. Ook zijn de onderzoeken naar deze hulpstof allemaal in vitro, buiten het lichaam, uitgevoerd en niet in vivo, binnen het lichaam, onderzoeken die uiteraard veel representatiever zijn.
John Venardos, senior vice president van MLM-bedrijf Herbalife, stelt dat de geschatte kosten voor wetenschappelijk onderzoek naar de schadelijke effecten van magnesiumstearaat zullen uitkomen op zo’n 160 duizend euro, maar geen enkele fabrikant is bereid hier de kosten voor te dragen, aangezien dat onderzoek waarschijnlijk zal leiden tot een afschaffing, die ze klauwen met geld gaat kosten.
Hoe herken je goede kwaliteit voedingssupplementen?
Ik persoonlijk geloof heilig in voedingssupplementen, aangezien ze een waardevolle aanvulling kunnen zijn, zeker bij deficiënties, maar ook helpen het lichaam te ondersteunen bij de schade die het oploopt in onze hedendaagse leefomstandigheden. Het gevaar schuilt erin wanneer je supplementen gebruikt ter compensatie van je slechte eetgedrag.
Supplementen zoals omega 3, vitamine D3, co-enzym Q10 of magnesium, zijn absoluut waardevolle aanvullingen, aangezien veel mensen daaraan een tekort hebben. Ook wanneer je antibiotica gebruikt of hebt gebruikt, kan een supplement als probiotica veel waarde bieden.
Kies je supplementen volgens de volgende leidraad:
- Zorg bij je keuze voor een voedingssupplement dat je goed onderzoek doet naar de productiemethode van de fabrikant. Check dus altijd het label op het potje of het product vrij is van dit antiklontermiddel.
- Kies supplementen die qua structuur zo dicht mogelijk liggen bij de oorspronkelijke natuurlijke basis. Kies dus bij voorkeur niet voor geïsoleerde voedingsstoffen. Voorbeeld: ijzer wordt beter opgenomen door het lichaam in combinatie met vitamine C. Een combinatiesupplement geniet dus de voorkeur boven een enkel ijzersupplement.
- Controleer op internet of de supplementen door een onafhankelijk laboratorium zijn getest.
- Lees de etiketten zorgvuldig en leer de hulp- en vulstoffen te verklaren.
Als je je gezondheid wilt optimaliseren, is kennis omtrent voeding prioriteit nummer 1. Eet zo veelzijdig mogelijk en kies je voeding met grote zorgvuldigheid om je lichaam zo optimaal mogelijk te voeden.
Zelfs als je supergezond eet, heb je in veel gevallen nog altijd behoefte aan een supplement. Simpelweg omdat onze samenleving niet de optimale omstandigheden biedt om optimaal gezond te kunnen leven en eten. Om bijvoorbeeld voldoende omega 3-vetzuren binnen te krijgen zou je veel vaker vis moeten eten. Consequentie hierbij zou zijn dat je ook flinke hoeveelheden zware metalen binnen zou krijgen. In zo’n geval kan een kwalitatief dierlijk omega 3-supplement uitkomst bieden.
Als je supplementen gebruikt met magnesiumstearaat, kan het dat je jezelf wel eens heel hard voor de gek hebt laten houden, aangezien de werkelijke hoeveelheid van de werkzame stoffen die in je lichaam is opgenomen, maar een fractie zal zijn van wat de bedoeling was.
Wil je er zeker van zijn dat je supplementen geen magnesiumstearaat bevatten, kies dan bij voorkeur voor supplementen in poedervorm of capsules die met een semi-automatische capsuleermachine zijn gemaakt. De merken die ik persoonlijk ken die géén magnesiumstearaat gebruiken, zijn van de merken van Health Leads, Vita Tree. Ken jij nog andere merken die werken zonder magnesiumstearaat? Deel ze dan voor de andere lezers even in comments hieronder.
UPDATE: Hoewel de studies naar magnesiumstearaat uitsluitend in vitro (in een petrischaaltje) zijn uitgevoerd en niet in vivo (in het lichaam), zijn de resultaten discutabel. Het is logisch dat een dergelijk kostbaar onderzoek de medicijn- en supplementenproducenten weinig zal opleveren. Bovendien zeggen deskundigen dat de minimale hoeveelheden die in supplementen en medicijnen zo laag zijn, dat ze nauwelijks schade kunnen aanrichten. Hetzelfde geldt voor synthetische E-nummers: ze zijn veilig omdat ze niet toxisch zijn, maar wanneer je alle synthetische E-nummers bij elkaar optelt die je dagelijks binnenkrijgt, kan het alles behalve gezond zijn. Zo lang de gezondheidseffecten op de lange termijn onduidelijk zijn, adviseren wij de inname tot een minimum te beperken.
