Vitamine E, pantotheenzuur (vitamine B5) en selenium vormen een gouden driehoek bij huidverzorging. Deze voedingsstoffen vormen voor de huid een defensiesysteem tegen vrije radicalen. Deze vrije radicalen vormen naast genetica de belangrijkste factor bij de veroudering van onze huid. Deze antioxidanten bieden bovendien bescherming tegen schade door de zon, verontreinigende stoffen en andere milieutoxines. Ze hebben ook een waardevolle werking bij de behandeling van acne, die wordt gekenmerkt door een overmatige productie van talg, oxidatieve stress en ontstekingen.1 Door voedingsmiddelen in je eetpatroon op te nemen die rijk zijn aan deze vitamines en mineralen, zullen huidklachten verminderen en zal je huid minder snel verouderen.
Vitamine E, de huid-vitamine
Vitamine E is de meest voorkomende vetoplosbare antioxidant in de huid en wordt uitgescheiden door het huidoppervlak in talg, de olieachtige stof die de buitenste laag van de huid bedekt.2 Deze afscheiding door de huid houdt zo’n zeven dagen aan na het eten van vitamine E rijke voedingsmiddelen. Ons lichaam slaat de vitamine E op in onze vetcellen, waardoor we niet volledig afhankelijk zijn van een voldoende wekelijkse inname van vitamine E.
Vitamine E is een krachtige voedingsstof met een ontstekingsremmende werking. Het beschermt de huid tegen vrije radicalen en reactieve zuurstofdeeltjes die anders schade zou veroorzaken aan de huid. Vitamine E heeft ook een synergetische werking met selenium waarmee het samen de glutathion levels in het lichaam verbetert, waardoor de antioxidant activiteit wordt verhoogd.3 Een goed gehalte aan vitamine E in het lichaam is dus van groot belang om de huid te beschermen tegen de schade door de zon, met huidveroudering en een verhoogd risico op huidkanker tot gevolg.
Vitamine E speelt ook een belangrijke rol bij de immuunfunctie. Het onderdrukt de vorming van arachidonzuur en helpt daarmee inflammatoire huidaandoeningen te bestrijden zoals atopische dermatitis en psoriasis.4,5
Goede bronnen van vitamine E onder andere noten, raapstelen, snijbiet, zonnebloempitten, paprika, asperges, boerenkool, broccoli en spruitjes. Olijfolie is ook een bron van vitamine E, maar slechts in geringe mate. Het is belangrijk om deze voedingsmiddelen te eten in combinatie met veel vet om de absorptie van vitamine E, een in vet oplosbare vitamine, te stimuleren.
Suppletie met vitamine E, wat veel mensen doen, is niet aan te raden. Er zijn studies die aantonen dat langdurige suppletie met alfa-tocoferol, de vorm van vitamine E zoals die voorkomt in de meeste vitamine E supplementen en multivitaminen, het risico van hart- en vaatziekten vergroot.6 Het is een simpele reminder dat geïsoleerde, synthetische voedingsstoffen compleet anders reageren in het lichaam dan voeding die in zijn natuurlijke matrix in het lichaam terechtkomt om te worden verteerd. Dat is dan ook de reden waarom altijd de voorkeur uitgaat naar pure, onbewerkte voeding en niet naar voedingssupplementen.
Pantotheenzuur (B5), de ‘overal’-vitamine
Pantotheenzuur, ook wel vitamine B5, is een in water oplosbare vitamine, vernoemd naar het Griekse woord Pantos dat ongeveer betekent ‘alom’. Pantotheenzuur komt zo’n beetje in alle organische voedingsmiddelen voor. De functie die pantotheenzuur vervult is die van groei en metabolisme bij een organisme. Daarnaast verzorgt pantotheenzuur een rol in een grote verscheidenheid aan biologische functies, zoals de energieproductie en de synthese van eiwitten en vet. Ook is pantotheenzuur nodig voor de regeneratie van de huid en nieuwe aanwas van huidcellen.
Van pantotheenzuur is bewezen dat het de wondgenezing bevordert, vooral wanneer deze topisch wordt aangebracht.7 Deze vitamine kan ook de groei en differentiatie bevorderen van de keratinocyten, die essentieel zijn voor de handhaving van een gezonde huidbarrièrefunctie.
Pantotheenzuur verhoogt de hoeveelheid glutathion in de cellen aanzienlijk, waar het een krachtige bescherming biedt voor de huid tegen onder andere vrije radicalen, luchtvervuiling en schade door zonlicht. Hierdoor beschermt pantotheenzuur tegen tekenen van veroudering, rimpels en zelfs huidkanker.
De rijkste bronnen van pantotheenzuur zijn orgaanvlees zoals lever en nieren, maar ook eidooier en broccoli. Daarnaast zijn vis, schaaldieren, kip, champignons en zoete aardappelen ook goede bronnen. De meeste mensen die gevarieerd eten, hebben geen tekort aan pantotheenzuur, maar sommige factoren kunnen de behoefte verhogen. Denk daarbij aan zaken als stress, zwangerschap en een dieet met veel bewerkte voedingsmiddelen. Sterk verhitte voeding en andere bewerkingsmethoden van voedsel kunnen de hoeveelheid vitamine B5 in voeding tot wel 75% verminderen.8
Selenium, de essentiële hulptroepen
Selenium is een zeer belangrijk, maar vooral veelzijdig sporenelement. Door verschraling van de landbouwgrond, onvoldoende inname en darmaandoeningen die de opname verlagen, kunnen veel lichaamsprocessen vertragen of uiteindelijk zelfs stilvallen door een tekort aan selenium. Ook de gezondheid van de huid is erg afhankelijk van een gezonde selenium spiegel in het lichaam.
Selenium speelt een belangrijke rol bij de omzetting van schildklierhormoon T4 in T3, het actieve schildklierhormoon. Aangezien schildklierhormoon verantwoordelijk is voor een goede doorbloeding van de huid, resulteert een seleniumtekort vaak in een vertraagde schildklier met een droge huid tot gevolg.
Een van de belangrijkste functies van selenium is als onderdeel van glutathion peroxidase, een enzym dat noodzakelijk is voor de werking van glutathion.
Bij acne is er vaak sprake van een tekort aan selenium. Klinisch onderzoek heeft aangetoond dat selenium in combinatie met vitamine E de klachten van acne kan verminderen en tegelijkertijd de glutathion activiteit bij patiënten met lagere niveaus kan verhogen.9
De beste bronnen van selenium zijn orgaanvlees, vis en spiervlees. Daarnaast zijn paranoten bijzonder rijk aan selenium, slechts twee paranoten per dag voorzien je in je dagelijkse behoefte selenium. De hoeveelheid selenium in voedingsmiddelen is sterk afhankelijk van de bodemgesteldheid. De Nederlandse bodem levert zeer weinig selenium en de gemiddelde inname van een Nederlander bedraagt zo’n 37 microgram per dag, wat absoluut te weinig is. Een inname van 200-400 microgram per dag is zeker veilig. Over een veilige bovengrens wordt veel gediscussieerd.
Vitamine E, pantotheenzuur en selenium, zijn de drie musketiers als het aankomt op huidverzorging. Ze werken samen, maar versterken elkaars werking ook en vormen samen met andere voedingsstoffen een samenwerkingsverband dat huidklachten en huidveroudering tegengaat. Om voldoende van deze voedingsstoffen binnen te krijgen, kan je het best zo gevarieerd en puur mogelijk eten. Vermijd dus (sterk) bewerkte voeding en wend je zoveel mogelijk tot de groente- en fruitafdeling.
Bronnen:
1 http://www.lipidworld.com/content/7/1/36/#B26
2 http://lpi.oregonstate.edu/mic/micronutrients-health/skin-health/nutrient-index/vitamin-E
3 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6203294
4 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2012017?dopt=Abstract
5 http://ajcn.nutrition.org/content/73/5/853.long
6 http://jama.jamanetwork.com/article.aspx?articleid=205797
7 http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19397697
